Już niemal każdy posiada konto w banku, a do obracania pieniędzmi coraz częściej używamy karty. Transakcje bezgotówkowe zyskały na popularności. Co prawda liderem w promowaniu płatności bezgotówkowej pozostaje Szwecja, jednak na skutek pandemii koronawirusa w Polsce szczytowym jej momencie liczba takich transakcji w małych sklepach wzrosła o 40%.1 Tradycyjnych kart debetowych jest już 35 mln.2 Warto poznać funkcjonalność tego instrumentu płatniczego, bo niewątpliwie może on znacząco ułatwić życie. Wyjaśniamy funkcje, jakimi charakteryzuje się karta debetowa co to jest i czym różni się od innych kart.
Karta debetowa co to za instrument płatniczy i jak go uzyskać?
Historia karty bankowej sięga 80. lat XIX, kiedy to pierwsza wzmianka pojawiła się jedynie na łamach książki pisarza E. Bellamy. Rzeczywiste próby stworzenia systemu płatności bezgotówkowych podejmowano po I wojnie światowej, a ich efektów doczekano się po kolejnej. Na początku z karty korzystali zamożni.3 Teraz karta debetowa służy niemal każdemu, niezależnie od tego, ile środków na koncie posiada. Ten rodzaj karty jest najpopularniejszy. Z danych NBP wynika, że to przeszło 80%. Umożliwia wykorzystywanie środków zgromadzonych na rachunku osobistym do wysokości jego salda. Określenie „debetowa” nie oznacza, że można nią wydawać więcej niż widnieje na rachunku. Można korzystać ze środków ponad limit tylko wtedy, gdy bank uruchomi tzw. dopuszczalne saldo debetowe. Co istotne, karta debetowa stanowi produkt finansowy powiązany z kontem bankowym. Można ją uzyskać, zakładając konto osobiste. Ten, kto zastanawia się nad różnicami między pojęciami karta debetowa a płatnicza, powinien wiedzieć, że ta pierwsza jest rodzajem tej drugiej. W konkluzji karta debetowa jest najczęściej używaną kartą płatniczą.
VISA czy Mastercard – którą kartę wybrać?
Posiadaczowi konta osobistego najczęściej wydawana jest karta debetowa VISA lub Mastercard. Te nazwy to nie tylko logo na karcie. Za każdym stoi organizacja, która oferuje najpopularniejsze karty debetowe. Według danych NBP z logiem VISA w naszych portfelach jest 52,1% kart, a z logiem Mastercard 47,2% tych plastików. Różnice między nimi dotyczą zwłaszcza bonusów dla posiadaczy i transakcji dokonywanych za granicą. Najważniejsza różnica jest taka, że w przypadku Mastercard za walutę rozliczeniową przyjmuje się euro lub dolar. Z tego powodu mamy do czynienia z dwuetapowym przewalutowaniem, bo kwota transakcji najpierw przeliczana jest na euro, a następnie na złotówki zgodnie z kursem bankowym. Posiadacz VISA może liczyć na jednokrotne przewalutowanie. Obie karty są bardzo do siebie podobne. Za kartą VISA przemawia korzystniejsze przewalutowanie i możliwość otrzymania zwrotu za zakupy w ramach programu VISA Oferty. Za Mastercard z kolei nagrody za sprawą programu Mastercard Bezcenne Chwile.
Karta kredytowa a debetowa – zestawienie różnic
Różnice między tym, czym jest karta kredytowa a debetowa, prezentuje poniższa tabela.
| Funkcjonalność karty | Karta debetowa | Karta kredytowa |
|---|---|---|
| Wydawane środki | Własne, zgromadzone na koncie osobistym | Przyznane przez bank w ramach limitu kredytowego |
| Sposób uzyskania karty i powiązanie z ROR | Standardowo do każdego rachunku | Na wniosek po uprzednim sprawdzeniu zdolności kredytowej, niekoniecznie powiązana z ROR |
| Rodzaj transakcji | Przeznaczona do transakcji bezgotówkowych i gotówkowych | Przeznaczona głównie do transakcji bezgotówkowych, gotówkowe obciążone są wysoką opłatą i powodują naliczenie odsetek |
| Opłaty | Zwykle stała, comiesięczna prowizja, której można uniknąć | Opłaty i odsetki |
Z założenia karta kredytowa to tzw. kredytówka, bo za jej pośrednictwem możliwe jest korzystanie ze środków pochodzących z kredytu bankowego, wyłącznie w zakresie przyznanego limitu. Po spłacie zadłużenia środki są z powrotem do dyspozycji. To zupełnie inaczej niż w przypadku karty debetowej, umożliwiającej wypłatę środków należących do posiadacza karty. Kredytówka stanowi dodatkowe źródło finansowania wydatków. Ten, kto akurat takiej potrzebuje, może sprawdzić aktualne oferty poprzez ranking kart kredytowych.
Czym jest karta debetowa z funkcją wielowalutową i jak działa?
Za granicą i podczas zakupów w zagranicznych sklepach przydać się może karta debetowa z funkcją wielowalutową. Taka funkcjonalność umożliwia konsumentowi dokonywanie transakcji bezgotówkowych z pominięciem kosztów dodatkowych związanych z przewalutowaniem transakcji. Mając debetową kartę wielowalutową, można płacić w złotówkach i w obcych walutach. Mechanizm jej działania jest następujący:
- przy płatności w złotówkach wykorzystywane są środki znajdujące się na rachunku osobistym,
- przy płatności w walucie obcej, np. za granicą lub za zakupy internetowe zajmowane są środki na rachunku walutowym.
Trzeba założyć konto walutowe i zasilić je. Funkcja wielowalutowa jest już dostępna niemal we wszystkich bankach na karcie debetowej, która standardowo wydawana jest do konta.
Czym jest karta debetowa z funkcją miejską?
Najbardziej funkcjonalna jest karta debetowa z funkcją wielowalutową i miejską, gdyż poza transakcjami w obcej walucie umożliwia zakup komunikacyjnych biletów okresowych. Taka karta debetowa PKO nazwana Warszawską Kartą Płatniczą jest kartą debetową z funkcją wielowalutową i miejską, w przypadku której bank nie podbiera dodatkowych opłat za połączenie tych funkcji.
1 Badanie Camp Platforma Usług S.A. https://filarybiznesu.pl/wzrost-platnosci-bezgotowkowych-czesc-konsumentow-na-trwale-zmienila-swoje-zwyczaje/a5491
3 https://bankomania.pkobp.pl/finanse/konta-i-karty/karta-wielowalutowa-wiele-by-opowiadac/